Noo’y bago pa lamang kapapadpad sa ating dalampasigan ng
mga Kastila. Sa balangay ng Batangan, ngayo’y Batangas, ay kalakip ang Mindoro
atmga lupalop ng timog-kanluran ng Laguna hanggang Kamarines.
Si Batumbakal ay kilalang datu ng Batangan at mga balangaysa
karatig nito. Sila’y mayaman at makapangyarihan.
Tampok ng Katagalugan ang kanyang kaisa-isang anak na
siMutya Marin. Si Mutya Marin ay maganda, mahinhin at halos ang lahat
ngkatangian ng dalagang Silangan ay napisan sa kanya. Siya’y
kayumanggingkaligatan. Alun-alon ang buhok na hinabi ng hatinggabi. Mapungay
ang mga mata,matangos ang ilong, linalik ang baba at may gatla sa leeg. Siya’y
may nunal sabatok. Balangkinitan ang katawan. Katamtaman ang taas. Ang baywang
ay hugishantik. Manipis ang alak-alakang nagbabadyang siya ay masipag, ayon sa
matandangkasabihan.
Maraming tagahanga si Mutya Marin at kabilang dito ay siDatu
Bagal na ubod ng yaman. Ang kaharian niya’y kilala sa tawag na Mindoro(Mina de
Oro). Sina Datu Sagwil ng Laguna at Datu Kawili ng Kamarines ay mgatagahanga
rin subali’t ang nagpatangi sa lahat kay Marin ay isang dukhangmang-aawit, si
Garduque, manghahabi ng tula at tagahanga ng kalikasan. Siya’ytaga-Taal at
isang mandaragat sa lawang Bunbon.
Isang araw, nagpabalita na magkakaroon ng palaro sa
palasyobilang parangal sa mga anito. Ang mga manlalaro ng iba’t ibang kaharian
aynagsidalo.
Dumating ang palarong pinakahihintay. Natipong lahat ang
mgapambato ng sarisaring palakasan. Angunang labanay pagbinitng palaso.
Angnakatamo ng gantimpala ay bantog na Mangyan ng Mindoro na si Balindada.
Ang ikalawang paligsahan ay palayuan ng pagbato sa
ibayongilog. Ang nagkamit ng karangalan ay Igorot na kinatawan ng
Bulu-bundukin.
Ang karera sa kabayo ay isinunod at sinalihan ng
mgaprinsipe. Sinumang makatalo kay Mutya Marin ay siya niyang
paka-kasalan.Subali’t lahat ay nabigo. Sa bilis, si Mutya Marin ay kawangis ng
limbas. kayanapahiyang lahat ng kanyang tagasuyo.
Sa huli, si Marin ay itinanghal na reyna ng paligsahan
atsiya’y pinutungan ng korona ng karangalan. Ang nagkapalad magputong ng
koronaay walang iba kundi ang makatang kasintahan.
Natapos ang parangal sa mga anito at nagsialis ang
mgapanauhin.
Nagbalik sa kaharian ang mga araw na katulad ng dati.
Dahil sa sina Datu Bagal, Sagwil at Kawili ay
mgakapalagayang-loob ng ama ni Marin, sa loob at labas ng kaharian
aynakapaghahandog sila ng pag-ibig sa mutyang dalaga. Sa kabilang dako naman,
angbinatang makata ay di-mamakailang pinagbawalan ni Datu Batumbakal na
huwagmakipagkita sa kanyang butihing anak.
“Bakit ka pumapasok sa loob ng aking kaharian nang walaakong
pahintulot?” ang minsa’y tuligsa sa kaawa-awang makata.
“Ako po’y sumusunod lamang sa utos ng iyong anak.”
“Mula ngayo’y di ko gustong makita ang pagmumukhangiyan,
pangahas,” ang pagbabala ng datu.
“Hindi po ako pangahas. Hindi ko po masuway si MutyaMarin.
Ako po’y pinabibigkas ng mga tulang kanyang kinagigiliwan.”
“Magtigil ka, walang-turing!”
Umalis ang makatang ang mukha’y nasa talampakan.
Hindi na matiis ni Mutya ang paglait ng kanyang ama
saminamahal. Kaya minsa’y ipinagtanggol ni Marin ang binata.
“Hari kong Ama, utang na loob! Huwag ninyong hamakinang
aking kasintahan. Siya ang tumutugon sa aking mga saligan sa buhay.”
Hindi pa nakatapos si Marin sapagka’t si Datu Batumbakal
aynagsalita. “Ikaw ay nabubulagan. Ipagpaliban natin anghinggil sabagay naiyan.
Sa iba nang araw natin pag-usapan.”
Napipi si Marin at siya’y hindi na nakaimik kaputok man.
Maluwat ding panahon ang lumipas na di pumapasok
angmang-aawit sa palasyo. Likha palibhasa ng di-matingkalang kapangyarihan
ngpag-ibig, si Mutya Marin ay sadyang nagliwaliw sa kaparangan sa
pagbabaka-sakalingmatagpuan doon ang abang makata. Nakarating siya sa matulaing
Hog Pansipit.Napadako si Mutya sa panig ng baybaying ilog na mapanganib. Dito’y
maraming mgabuwaya na sumisilangtao.
Nang sisilain na lamang at sukat si Marin ng isang
mabangisna buwaya, ay siya namang pagdating ng makatang kasintahan. Sa
kabutihang-paladkapagkaraka’y buminit ang binata sa palaso. Natudla and buwaya
kaya nasagip siMarin sa nakaumang na sakuna.
“Salamat, Mahal! ipinag-aadya pa ako ng ating mgaanito!”
“Bakit ka nangahas maglibot sa kagubatan? Di mo ba alamna
ikaw ay kagigiliwan ng nuno sa punso? Kung magkagayon, hindi ka namakababalik
sa palasyo.”
“Ewan ko ba! Hindi ako mapalagay kung hindi kitamakita.
Maluwat nang hindi mo ako sinisipot. Kay dali mong makalimot!” angpagtatampo ng
dalaga.
“May babala sa akin ang iyong ama.”
“Kung talagang tapat sa akin, kung tunay ang
iyongpagmamahal, hahamakin ang lahat. Kahit kamataya’y iyong susuungin kung
dahil saakin.”
“Marin, tunay nga bang ako’y iyong minamahal? Ako’yisang
dukha, kumain dili. Bakit mo ako itatangi? Si Datu Bagal ay mayaman. SiDatu
Sagwil ay makapangyarihan. Si Datu Kawili ay marahas. Bakit ako angpag-uukulan
ng iyong kalinga?”
“Ang puso ko’y iyong sinusugatan,” pakli ngdalaga.
“Sundin mo ang iyong mahal na ama. Ang datu ay ayaw saakin.
Ano nga naman ang iyong mapapala sa isang mang-aawit na tulad ko? Maaarika bang
pakainin lamang ng aking mga tula?”
“Hindi ang pagkain lamang ang nakabubuhay sa tao. Banalang
iyong kaluluwa.”
“Salamat, Marin Nalalaman mo bang ang pakikipagkitamong ito
sa aki’y ipinagbabawal ng datu?”
“Oo.”
“Nalalaman mo bang ang pakikipagtagpo mo sa
aki’ynanga-ngahulugan ng pagtagpas sa aking ulo? Baka pati ikaw ay maparamay.”
“Nababatid ko. Ako’y nakipagtagpo sa iyo upang minsanpa
nating sariwain ang sumpaang sa ating dalawa ay walang mamamagitan
kundikamatayan!”
“Isinusumpa ko. Kita’y mamahalin hanggang langit.”
“Magmamahalan tayo hangga’t may daigdig. Magsadya kamamayang
gabi sa palasyo, sa halamanang dati nating tagpuan. Mayroon akongipagtatapat.”
“Umalis ka na at baka hanapin ka ng iyong ama.”
“Siya nga. Isa lamang aliping dalaga ang kasama.”
Inihatid ng binata ang dalaga hanggang sa tabi ng kabayanan.
Nang kinahapuna’y ipinatawag si Marin ng ama. “Bakit kaba
nakikipagtagpo nang lihim sa dukha mong kasintahan? Ito’y sinsay sa akingmga
kautusan at kaugalian ng balangay. Ang maharlika ay sa maharlika at angalipi’y
sa alipin. Bukas na bukas din aking papupugutan ang iyongkasintahan.”
Hindi nakuhang makapagmatuwid ang dalaga. Alam niya
angbawa’t sabihin ng ama’y masusunod. Napakasungit ng datu! Pinasusian si
MutyaMarin sa itaas ng tore. Nang dumating ang tipanang oras ay walang
makitangMarin sa halamanan. Hinanap ng binata ang dalaga.
Nakita niyang maliwanag ang tore kaya sinapantahang
naroonang hinahanap. Sumagi sa kanyang hinala na namalayan ng datu ang pakana
nilangpagtatagpo.
Ang mang-aawit ay nagpunta sa paanan ng tore nguni’t
paanoniya maaakyat iyon? Wala siyang mahagilap na lubid o anumang tali. Siya’y
naupoat nag-isip. Namataan niya na may aninong gumagalaw sa bintanaat
ilangsaglitpa’y may naglawit ng lampara. Napag-alaman niyang si Marin ay
gising.Nahinuha niyang batid ni Marin na siya’y nasa paanan ng tore at
naghihintay.”Dapat sana siyang mag-ingat sa paglalawit ng ilaw sapagka’t baka
mahalatang bantay,” ang bulong ng makata sa sarili.
Samantalang ang binata ay nasa ganitong pagmumuni-muni,bigla
siyang namangha nang makita si Marin sa kanyang harapan. Ang dalagapala’y
naghugos sa tore sa pamamagitan ng lubid at mga piraso ng damit
napinagbuhol-buhol.
“Giliw,” ang Simula ni Marin, “bukas aypapupugutan ka.”
“Ako’y nakahanda. Pumapayag ka ba?”
“Hindi maaari. Tayo ay magtanan habang may panahon.Mayroon
akong kinasabuwat na mga alipin na gagaod sa ating bangka. Sa Wawa
tayohinihintay.”
“Saan tayo tutungo?”
“Tayo’y tatakas. Tayo’y pasasatimog… saan man… doonsa walang
amang makapanghihimasok sa pag-ibig ng anak.”
Ang dalawa’y nagtanan. Magdamag silang naglayag sa lawak
ngkaragatan.
Nag-umaga. Nang mag-aalmusal na, siyang pagkapansin ng
datuna si Marin ay wala na. May nakapagsumbong na siya’y tumakas. Inihanda
atiniutos ng datung habulin ng mabilis na batil pandigma ang
magkasintahangtumalikod sa kaugalian ng balangay.
Nagpabalita si Datu Batumbakal sa tatlong datung tagasuyo
niMutya Marin. Si Datu Sagwil ay madaling tumugon.
Sa mga nagsihabol ay kasama si Datu Kawili na siyang
gustongpagpakasalan kay Marin. Si Datu Bagal ay sumama rin nang magdaan sa
Mindoro angmga humahabol.
Anong magagawa ng munting sasakyang kinalululanan
ngmagkasintahan? Walang pagsalang sila’y aabutin! Lima lamang oras ang
nakalipasmatapos makapag-almusal ang datu nang abutin ng dambuhalang sasakyang
humahabolang mga nagsitakas.
Binuo ng magkasintahan sa kanilang sarili na sila’y
dipabibihag nang buhay, kaya sinabi na mangyari na ang dapat mangyari.
Bilangpagmamatigas ng binata ay pinagkaisahan nilang magpatihulog sa
karagatan.Pinagtali ang dalawang kamay ng matibay na lubid at ito’y ikinabit sa
mabigatna bato upang sila’y magtuloy-tuloy sa kailaliman ng dagat.
Ganito nga ang nangyari. Nang iilan na lamang dipa ang
agwatng maliit na sasakyan sa malaking sasakyang humahabol, ay magkayapos na
tumalonsina Marin at ang binata. Tuloy-tuloy sa kailaliman ng tubig dahil sa
mabigatna pataw na nagsilbing sangkap ng kamatayan.
“Paalam, Batumbakal,” ang sabi ni Garduque
“Paalam, Amang,” ang sabay ni Marin.
Hindi matagpuan ang magkasintahan. Para manding
bulanghinigop ng buhawi.
Kinaumagahan, anong pagtataka ng mga nagsisihanap nangmakita
ang isang malaking pulo sa dakong tinalunan ng magsinggiliw. Mula noonay
pinangalanan ang pulo na MARINDUQUE, galing kina Marin at Duque.
Nagsisi si Datu Batumbakal nguni’t huli na. Bilang pagtitikasa
kanyang nagawang pagmamalupit, siya’y nagpakatino. Siya’y naging mapagmahalsa
kanyang mga sakop. Ang mga alipin ay kanyang pinag-ukulan ng pagtingin nahigit
sa rati. Binago niya ang mga batas na pinaiiral sa balangay. Ang mgaalipin at
mga maharlika ay naging pantay-pantay sa dambana ng mga anito tungkolsa
pag-ibig at suliranin sa puso.
Ang Marinduque ngayon ay isang pulong may magaganda atmatulaing tanawin. Pinilas ang ganda kay Marin at hiniram ang tula sa dakilangmang-aawit.
Ang Marinduque ngayon ay isang pulong may magaganda atmatulaing tanawin. Pinilas ang ganda kay Marin at hiniram ang tula sa dakilangmang-aawit.
Last updated on March 9, 2017
